Sokal
UÂżytkownik
Wiadomości: 73
|
 |
« Odpowiedz #5 : Lipiec 07, 2011, 06:09:51 » |
|
70. rocznica niemieckiej zbrodni na polskich profesorach
2 lip, 17:36 RZ / PAP
4 lipca 1941 r. Niemcy rozstrzelali na WzgĂłrzach Wuleckich we Lwowie 22 profesorĂłw lwowskich uczelni, czÂłonkĂłw ich rodzin oraz osoby, ktĂłre przebywaÂły z nimi w chwili aresztowania. WÂśrĂłd 40 ofiar nazistowskiej zbrodni byÂł m.in. Tadeusz Boy-ÂŻeleĂąski.
Po zbrojnej napaÂści Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 r. na terenach MaÂłopolski Wschodniej rozpoczĂŞÂły dziaÂłalnoœÌ specjalne grupy operacyjne niemieckiej Policji BezpieczeĂąstwa i SÂłuÂżby BezpieczeĂąstwa. OperowaÂły one na zapleczu regularnych oddzia³ów Wehrmachtu i odpowiadaÂły za eliminacjĂŞ osĂłb, ktĂłre – w ujĂŞciu nazistĂłw – uchodziÂły za niebezpieczne, m.in. przedstawicieli polskich elit.
Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Lwowa 30 czerwca 1941 r., Niemcy przystÂąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego „elementu przywĂłdczego”, do ktĂłrego zaliczano m.in. intelektualistĂłw.
PóŸnym wieczorem 3 lipca 1941 r. SS, Gestapo i ¯andarmeria Polowa wtargnê³y do domów polskich profesorów we Lwowie. Sporna pozostaje kwestia, czy w aresztowaniach brali udzia³ Ukraiùcy z batalionu "Nachtigall", oddzia³u realizuj¹cego zadania rozpoznawcze oraz dywersyjne u boku Wehrmachtu.
Niemcy posiadali listy proskrypcyjne stworzone przez by³ych studentów zwi¹zanych z Organizacj¹ Ukraiùskich Nacjonalistów. Wykazy nazwisk by³y jednak zdezaktualizowane, co sprawi³o, ¿e w rêce oprawców trafia³y osoby, które nie figurowa³y na liœcie. Ponadto czêœÌ uczonych, których naziœci planowali schwytaÌ, w chwili aresztowaù ju¿ nie ¿y³a. Podczas akcji wy³apywania przedstawicieli polskiej nauki posuwano siê do aktów grabie¿y i wandalizmu.
Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
W nocy zostali oni przewiezieni do Bursy Abrahamowicza, gdzie mieÂściÂła siĂŞ tymczasowa siedziba Gestapo.
RelacjĂŞ z tamtych wydarzeĂą pozostawiÂł prof. Franciszek GroĂŤr, jedna z nielicznych osĂłb, ktĂłre zostaÂły uwolnione przez NiemcĂłw: "GÂłowy kazali nam opuÂściĂŚ w dó³. JeÂżeli ktoÂś siĂŞ poruszyÂł, uderzali go kolbÂą albo piĂŞÂściÂą w gÂłowĂŞ […] Mniej wiĂŞcej co 10 minut z piwnicy budynku dobiegaÂł krzyk i odgÂłosy wystrza³ów, a jeden z pilnujÂących nas NiemcĂłw wypowiadaÂł po kaÂżdym wystrzale: »Einer weniger« (»jednego mniej«), co raczej uwaÂżaÂłem za prĂłbĂŞ zastraszenia nas". ("KaŸù profesorĂłw lwowskich – lipiec 1941", WrocÂław 1988).
Po przesÂłuchaniu zatrzymanych 4 lipca 1941 r. we wczesnych godzinach rannych przetransportowano ich na miejsce kaÂźni, ktĂłrym okazaÂły siĂŞ WzgĂłrza Wuleckie.
Polaków rozstrzeliwa³ specjalny oddzia³ Einsatzkommando. Egzekucjê nadzorowa³ SS-Brigadefuehrer, Eberhard Schoengarth. Wziêli w niej udzia³ jego bliscy wspó³pracownicy: Heinz Heim, Hans Krueger, Walter Kutschmann, Kurt Stawizki, Felix Landau oraz wspó³pracuj¹cy z nazistami Holender, Pieter Nikolaas Menten.
Od kul karabinĂłw zginĂŞÂło wĂłwczas 40 osĂłb, wÂśrĂłd nich m.in. profesorowie: Antoni CieszyĂąski, WÂładysÂław Dobrzaniecki, Jan Grek, Jerzy GrzĂŞdzielski, Edward Hamerski, Henryk Hilarowicz, WÂłodzimierz Krukowski, Roman Longchamps de Berier, Antoni ÂŁomnicki, Witold Nowicki, Tadeusz Ostrowski, StanisÂław PiÂłat, StanisÂław Progulski, Roman Rencki, WÂłodzimierz Sieradzki, Adam SoÂłowij, WÂłodzimierz StoÂżek, Kazimierz Vetulani, Kasper Weigel, Roman Witkiewicz oraz Tadeusz Boy-ÂŻeleĂąski.
ÂŚwiadek egzekucji inÂż. Karol Cieszkowski wspominaÂł: "Mniej wiĂŞcej w poÂłowie zbocza zobaczyÂłem nad wykopanÂą jamÂą cztery cywilne osoby zwrĂłcone twarzÂą do zbocza, a plecami do mnie. Za plecami tych osĂłb stali czterej niemieccy ÂżoÂłnierze z karabinkami w rĂŞku, a obok nich oficer. Zapewne na sÂłownÂą komendĂŞ tego oficera ÂżoÂłnierze rĂłwnoczeÂśnie strzelili i wszystkie cztery osoby wpadÂły do jamy. WĂłwczas sprowadzono z gĂłry ÂścieÂżkÂą nowe cztery osoby i caÂła scena dokÂładnie siĂŞ powtĂłrzyÂła. TrwaÂło tak do koĂąca, aÂż wszystkie osoby cywilne zostaÂły sprowadzone nad jamĂŞ i zastrzelone" ("KaŸù profesorĂłw lwowskich – lipiec 1941", WrocÂław 1988).
Niemcy nie poprzestali na zbrodni dokonanej 4 lipca 1941 r. Prawdopodobnie nastĂŞpnego dnia zamordowali doc. StanisÂława MÂączewskiego. Z kolei 11 lipca ujĂŞli pracownikĂłw naukowych Akademii Handlu Zagranicznego, Henryka Korowicza i StanisÂława Ruziewicza. Obaj profesorowie stracili Âżycie nastĂŞpnego dnia.
KolejnÂą ofiarÂą nazistĂłw byÂł byÂły premier II Rzeczypospolitej, prof. Kazimierz Bartel z Politechniki Lwowskiej, ktĂłrego rozstrzelano 26 lipca 1941 r.
Zamordowani Polacy nie doczekali siĂŞ godnego pochĂłwku. W paÂździerniku 1943 r. ich zwÂłoki zostaÂły odkopane, a nastĂŞpnie spalone w pobliskim Lesie Krzywczyckim, przez co Âślady zbrodni ulegÂły zatarciu.
SprawcĂłw zbrodni dokonanej przez NiemcĂłw w lipcu 1941 r. na przedstawicielach polskiej elity intelektualnej we Lwowie nie udaÂło siĂŞ osÂądziĂŚ, choĂŚ kwestia wspomnianego mordu byÂła m.in. przedmiotem obrad MiĂŞdzynarodowego TrybunaÂłu Wojskowego w 1946 r. w Norymberdze.
Œledztwo w sprawie zbrodni prowadzono póŸniej zarówno w RFN jak i w Polsce.
W 1959 r. w Ludwigsburgu ruszy³o dochodzenie prowadzone przez Centralê Krajowych Zarz¹dów Wymiaru Sprawiedliwoœci do Wyjaœnienia Zbrodni Narodowosocjalistycznych. W 1983 r. zosta³o ono jednak umorzone. Powodem by³a niemo¿noœÌ przes³uchania jednego z g³ównych sprawców zbrodni, Waltera Kutschmanna, który ukrywa³ siê w Argentynie.
W 2003 r. za sprawÂą OddziaÂłowej Komisji IPN w Rzeszowie ponownie zaczĂŞto szukaĂŚ winnych egzekucji PolakĂłw. PojawiÂły siĂŞ nowe dowody - dokumentacja przekazana w 2001 r. do Archiwum Akt Nowych przez WÂładysÂława ÂŻeleĂąskiego, bratanka Tadeusza Boya-ÂŻeleĂąskiego. Pomimo tego, w 2007 r. Âśledztwo po raz kolejny umorzono.
|
