Sokal
UÂżytkownik
Wiadomości: 73
|
 |
« : Czerwiec 17, 2009, 17:59:27 » |
|
Lubuszanie z kresĂłw wschodnich
W roku 2008 ukaza³a siê nak³adem Zarz¹du Krajowego Towarzystwa Mi³oœników Polesia obszerna (ponad 300 stron) ksi¹¿ka zatytu³owana "Lubuszanie z kresów wschodnich. Wspomnienia i dokonania". O jej zawartoœci daje pojêcie wstêp pióra Kazimierza Suproniuka, który przytaczamy poni¿ej.
WstĂŞp
W miarê oddalania siê w czasie dni przybycia transportów przesiedleùczych z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej na Ziemie Zachodnie i Pó³nocne roœnie koniecznoœÌ utrwalenia w œwiadomoœci wspó³czesnych i przysz³ych pokoleù wiedzy o przybyszach ze Wschodu, ich dziejach, dorobku materialnym i kulturowym.
Prezentowana ksi¹¿ka "Lubuszanie z Kresów Wschodnich. Wspomnienia i dokonania" ma za zadanie ukazaÌ ogrom pracy, jaki w³o¿yli kresowi przesiedleùcy w powtórn¹ slawizacjê Ziem Odzyskanych, wskazaÌ na ró¿norakie wartoœci naszego dzisiejszego dziedzictwa kulturowego, jak równie¿ uœwiadomiÌ naszym sukcesorom mnogoœÌ wartoœci spo³ecznych i duchowych wniesionych w proces adaptacji kulturowej tych ziem, zas³uguj¹cych na docenienie w XXI wieku.
PierwszÂą czêœÌ ksi¹¿ki pt. „Na ÂścieÂżkach pamiĂŞci" otwiera tekst Heleny Arciszewskiej-Jakubowskiej „Polesie - Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej", przedstawiajÂący w ogĂłlnych zarysach charakterystykĂŞ geograficzno-przyrodniczÂą Polesia, jego dzieje oraz sylwetki wielkich PolakĂłw zwiÂązanych z tÂą ziemiÂą.
Po nim nastĂŞpujÂą nadesÂłane na konkurs pn. „Polesie w sercu zapisane", ogÂłoszony w 2007 r. przez Towarzystwo MiÂłoÂśnikĂłw Polesia, wspomnienia: Marii Przybylak - znanej gorzowskiej poetki, Alberta Kulika oraz Marii Mazurek, ktĂłrzy przybliÂżajÂą nam - na przykÂładzie dziejĂłw swoich wÂłasnych rodzin - problemy PolakĂłw zamieszkujÂących przed wojnÂą i w czasie wojny tereny Polesia i innych ziem kresowych, nĂŞkanych przeÂśladowaniami nacjonalistĂłw ukraiĂąskich, mordowanych i zsyÂłanych na Sybir.
Wspomnienia poety Wincentego Zdzitowieckiego w czêœci dotycz¹cej tamtych ziem s¹ ju¿ oparte g³ównie na opowieœciach matki - gdy jego rodzina przyby³a na Ziemie Zachodnie, by³ ma³ym dzieckiem, nie pamiêta³ wiêc tamtych czasów.
Podobnie Zofia Biliùska - gorzowska rzeŸbiarka, której refleksyjno-sentymentalne rozwa¿ania pt. "Polesie - ocaliÌ od zapomnienia" zamykaj¹ pierwsz¹, "wspomnieniow¹" czêœÌ ksi¹¿ki. "My, potomkowie Polaków ze Wschodu, nigdy nie wyzbêdziemy siê sentymentalizmu, uczucia podwójnej osobowoœci i podwójnego patriotyzmu, bo przecie¿ tam, na Wschodzie, jest nasz rodzinny dom" - pisze Pani Zofia, wyjaœniaj¹c i uzasadniaj¹c w ten sposób zarówno wielkie zaanga¿owanie Kresowian w popularyzacjê wiedzy o tamtych stronach i dba³oœÌ o podtrzymywanie kresowych tradycji, jak i powstanie tej publikacji."
CzêœÌ druga ksi¹¿ki, zatytu³owana "LudnoœÌ kresowa w gospodarczym i spo³eczno-politycznym rozwoju Gorzowa Wlkp. i regionu gorzowskiego w latach 1945-2006", dotyczy powojennych dziejów przesiedleùców ze Wschodu ju¿ na Ziemi Lubuskiej i ich dzia³alnoœci na tych terenach. Zawiera m.in.teksty referatów wyg³oszonych na konferencji nt. "Udzia³ ludnoœci z Kresów Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej w zagospodarowaniu i rozwoju Gorzowa Wlkp. i regionu po 1945 roku", zorganizowanej przez Towarzystwo Mi³oœników Polesia wspólnie z innymi towarzystwami kresowymi oraz Zamiejscowym Wydzia³em Kultury Fizycznej AWF w Poznaniu i Polskim Towarzystwem Historycznym.
Otwiera jÂą artykuÂł Bogdana Kunickiego "Kresowe sentymenty", charakteryzujÂący pod wzglĂŞdem demograficznym spoÂłeczeĂąstwo zasiedlajÂące po II wojnie Ziemie Odzyskane. Jerzy Sygnecki w tekÂście "Wysiedlenia ludnoÂści polskiej w latach II wojny Âświatowej" przedstawia dzieje polityki wysiedleĂączej, ktĂłra doprowadziÂła m.in. do ekspatriacji Kresowian na tereny Lubuskiego. Piotr FrankĂłw natomiast opisuje, jak wyglÂądaÂł proces zasiedlania Gorzowa i powiatu gorzowskiego w latach 1945-1948 na tle ruchĂłw migracyjnych PolakĂłw po II wojnie Âświatowej.
Po tekstach o treœci ogólnohistorycznej nastêpuj¹ bardziej szczegó³owe. Maria Przybylak opisuje dzieje swojej rodziny po przyjeŸdzie na Ziemie Zachodnie, swoj¹ pracê w "Stilonie" oraz jak dosz³o do tego, ¿e zosta³a cenion¹ poetk¹, a tak¿e historiê powstania w Gorzowie Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury. Dope³nieniem tej opowieœci jest próbka jej twórczoœci poetyckiej. Julian Michalik opowiada o tym, jak po wojnie przesiedleùcy organizowali szkolnictwo w Ko¿uchowie, a opowieœÌ uzupe³niaj¹ bogate materia³y ilustracyjne - dokumenty, fotografie itp. Zofia Nowakowska prezentuje ¿yciorys mieszkaj¹cej w Gorzowie zas³u¿onej Poleszuczki Janiny Ma³aszczyckiej - nauczycielki i dzia³aczki na rzecz utrwalania kultury poleskiej. Janusz Hrybacz natomiast opisuje udzia³ ekspatriowanej ludnoœci Wileùszczyzny w rozwoju miasta Gorzów Wielkopolski.
Na koniec dorobek gorzowskich towarzystw kresowych prezentuj¹ ich prezesi: Kazimierz Suproniuk - Towarzystwa Mi³oœników Polesia, Piotr Franków -Towarzystwa Mi³oœników Lwowa i Kresów Po³udniowo-Wschodnich, Janusz Pop³awski - Towarzystwa Mi³oœników Wilna i Ziemi Wileùskiej. Zamykaj¹ ksi¹¿kê noty biograficzne nie¿yj¹cych autorów publikowanych tekstów: Alberta Kulika, Wincentego Zdzitowieckiego i Marii Przybylak.
Kresowianie na Ziemi Lubuskiej stanowi¹ swojego rodzaju zbiór spo³eczeùstw, które nosz¹ na sobie znamiona wielkiej wielowiekowej tradycji oraz patriotyzmu i z tego wzglêdu nale¿a³oby sobie ¿yczyÌ, aby te wielkie wartoœci trwa³y nadal, a ¿aden wspó³czesny styl czy moda nie zniszczy³y ich i nie wypar³y. Niech ta ksi¹¿ka bêdzie wyrazem pamiêci i uznania za wk³ad Kresowian w rozwój gospodarczy i kulturowy Ziem Zachodnich i Pó³nocnych.
Kazimierz Suproniuk
|
