Sokal
U¿ytkownik
Wiadomo¶ci: 73
|
 |
« : Czerwiec 17, 2009, 17:59:27 » |
|
Lubuszanie z kresów wschodnich
W roku 2008 ukaza³a siê nak³adem Zarz±du Krajowego Towarzystwa Mi³o¶ników Polesia obszerna (ponad 300 stron) ksi±¿ka zatytu³owana "Lubuszanie z kresów wschodnich. Wspomnienia i dokonania". O jej zawarto¶ci daje pojêcie wstêp pióra Kazimierza Suproniuka, który przytaczamy poni¿ej.
Wstêp
W miarê oddalania siê w czasie dni przybycia transportów przesiedleñczych z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej na Ziemie Zachodnie i Pó³nocne ro¶nie konieczno¶æ utrwalenia w ¶wiadomo¶ci wspó³czesnych i przysz³ych pokoleñ wiedzy o przybyszach ze Wschodu, ich dziejach, dorobku materialnym i kulturowym.
Prezentowana ksi±¿ka "Lubuszanie z Kresów Wschodnich. Wspomnienia i dokonania" ma za zadanie ukazaæ ogrom pracy, jaki w³o¿yli kresowi przesiedleñcy w powtórn± slawizacjê Ziem Odzyskanych, wskazaæ na ró¿norakie warto¶ci naszego dzisiejszego dziedzictwa kulturowego, jak równie¿ u¶wiadomiæ naszym sukcesorom mnogo¶æ warto¶ci spo³ecznych i duchowych wniesionych w proces adaptacji kulturowej tych ziem, zas³uguj±cych na docenienie w XXI wieku.
Pierwsz± czê¶æ ksi±¿ki pt. „Na ¶cie¿kach pamiêci" otwiera tekst Heleny Arciszewskiej-Jakubowskiej „Polesie - Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej", przedstawiaj±cy w ogólnych zarysach charakterystykê geograficzno-przyrodnicz± Polesia, jego dzieje oraz sylwetki wielkich Polaków zwi±zanych z t± ziemi±.
Po nim nastêpuj± nades³ane na konkurs pn. „Polesie w sercu zapisane", og³oszony w 2007 r. przez Towarzystwo Mi³o¶ników Polesia, wspomnienia: Marii Przybylak - znanej gorzowskiej poetki, Alberta Kulika oraz Marii Mazurek, którzy przybli¿aj± nam - na przyk³adzie dziejów swoich w³asnych rodzin - problemy Polaków zamieszkuj±cych przed wojn± i w czasie wojny tereny Polesia i innych ziem kresowych, nêkanych prze¶ladowaniami nacjonalistów ukraiñskich, mordowanych i zsy³anych na Sybir.
Wspomnienia poety Wincentego Zdzitowieckiego w czê¶ci dotycz±cej tamtych ziem s± ju¿ oparte g³ównie na opowie¶ciach matki - gdy jego rodzina przyby³a na Ziemie Zachodnie, by³ ma³ym dzieckiem, nie pamiêta³ wiêc tamtych czasów.
Podobnie Zofia Biliñska - gorzowska rze¼biarka, której refleksyjno-sentymentalne rozwa¿ania pt. "Polesie - ocaliæ od zapomnienia" zamykaj± pierwsz±, "wspomnieniow±" czê¶æ ksi±¿ki. "My, potomkowie Polaków ze Wschodu, nigdy nie wyzbêdziemy siê sentymentalizmu, uczucia podwójnej osobowo¶ci i podwójnego patriotyzmu, bo przecie¿ tam, na Wschodzie, jest nasz rodzinny dom" - pisze Pani Zofia, wyja¶niaj±c i uzasadniaj±c w ten sposób zarówno wielkie zaanga¿owanie Kresowian w popularyzacjê wiedzy o tamtych stronach i dba³o¶æ o podtrzymywanie kresowych tradycji, jak i powstanie tej publikacji."
Czê¶æ druga ksi±¿ki, zatytu³owana "Ludno¶æ kresowa w gospodarczym i spo³eczno-politycznym rozwoju Gorzowa Wlkp. i regionu gorzowskiego w latach 1945-2006", dotyczy powojennych dziejów przesiedleñców ze Wschodu ju¿ na Ziemi Lubuskiej i ich dzia³alno¶ci na tych terenach. Zawiera m.in.teksty referatów wyg³oszonych na konferencji nt. "Udzia³ ludno¶ci z Kresów Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej w zagospodarowaniu i rozwoju Gorzowa Wlkp. i regionu po 1945 roku", zorganizowanej przez Towarzystwo Mi³o¶ników Polesia wspólnie z innymi towarzystwami kresowymi oraz Zamiejscowym Wydzia³em Kultury Fizycznej AWF w Poznaniu i Polskim Towarzystwem Historycznym.
Otwiera j± artyku³ Bogdana Kunickiego "Kresowe sentymenty", charakteryzuj±cy pod wzglêdem demograficznym spo³eczeñstwo zasiedlaj±ce po II wojnie Ziemie Odzyskane. Jerzy Sygnecki w tek¶cie "Wysiedlenia ludno¶ci polskiej w latach II wojny ¶wiatowej" przedstawia dzieje polityki wysiedleñczej, która doprowadzi³a m.in. do ekspatriacji Kresowian na tereny Lubuskiego. Piotr Franków natomiast opisuje, jak wygl±da³ proces zasiedlania Gorzowa i powiatu gorzowskiego w latach 1945-1948 na tle ruchów migracyjnych Polaków po II wojnie ¶wiatowej.
Po tekstach o tre¶ci ogólnohistorycznej nastêpuj± bardziej szczegó³owe. Maria Przybylak opisuje dzieje swojej rodziny po przyje¼dzie na Ziemie Zachodnie, swoj± pracê w "Stilonie" oraz jak dosz³o do tego, ¿e zosta³a cenion± poetk±, a tak¿e historiê powstania w Gorzowie Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury. Dope³nieniem tej opowie¶ci jest próbka jej twórczo¶ci poetyckiej. Julian Michalik opowiada o tym, jak po wojnie przesiedleñcy organizowali szkolnictwo w Ko¿uchowie, a opowie¶æ uzupe³niaj± bogate materia³y ilustracyjne - dokumenty, fotografie itp. Zofia Nowakowska prezentuje ¿yciorys mieszkaj±cej w Gorzowie zas³u¿onej Poleszuczki Janiny Ma³aszczyckiej - nauczycielki i dzia³aczki na rzecz utrwalania kultury poleskiej. Janusz Hrybacz natomiast opisuje udzia³ ekspatriowanej ludno¶ci Wileñszczyzny w rozwoju miasta Gorzów Wielkopolski.
Na koniec dorobek gorzowskich towarzystw kresowych prezentuj± ich prezesi: Kazimierz Suproniuk - Towarzystwa Mi³o¶ników Polesia, Piotr Franków -Towarzystwa Mi³o¶ników Lwowa i Kresów Po³udniowo-Wschodnich, Janusz Pop³awski - Towarzystwa Mi³o¶ników Wilna i Ziemi Wileñskiej. Zamykaj± ksi±¿kê noty biograficzne nie¿yj±cych autorów publikowanych tekstów: Alberta Kulika, Wincentego Zdzitowieckiego i Marii Przybylak.
Kresowianie na Ziemi Lubuskiej stanowi± swojego rodzaju zbiór spo³eczeñstw, które nosz± na sobie znamiona wielkiej wielowiekowej tradycji oraz patriotyzmu i z tego wzglêdu nale¿a³oby sobie ¿yczyæ, aby te wielkie warto¶ci trwa³y nadal, a ¿aden wspó³czesny styl czy moda nie zniszczy³y ich i nie wypar³y. Niech ta ksi±¿ka bêdzie wyrazem pamiêci i uznania za wk³ad Kresowian w rozwój gospodarczy i kulturowy Ziem Zachodnich i Pó³nocnych.
Kazimierz Suproniuk
|
